Sajili ni nini?

Sajili ni matumizi ya lugha katka mazingiza mbalimbali, inayoifanya lugha kubadilibadlika.

Aina za sajili na sifa zake

Sifa za sajili ya sokoni

• Ni lugha ambayo imejaa maswali. Kwa mfano: Mteja: Muuzaji, hii ngapi? Muuzaji: Mia Moja ishirini, Wewe una ngapi?
• Huchanganya lugha, mfano muuzaji husema bei ni ten, ten. Kumi, kumi
• Matumizi ya lugha kali haswa kwa wateja wasiokuwa na uvumilivu mfano: Fanya haraka ama niende zangu.
• Huwa na misamiati maalum kama vile ‘customer’, ‘karibia, karibia’, ’bei ni ya kurusha’, ‘mali ni fresh kabisa’, ‘bei ni ya chioni’, na menginevyo.
• Hutumia lugha ya ushawishi, kama vile; tafadhali.
• Wauzaji hutumia sauti ya juu ili kuwavutia wateja.
• Lugha hazingatii kanuni za sarufi.
• Hutumia lugha ya mkato.
• Lugha hujaa porojo.

Sifa za sajili ya mahakama

• Misamiati maalumu hutumika, kama vile mshukiwa, katiba, sheria, mashtaka, hakimu, Ushahidi, wakili, jela.
• Huwa na maelezo marefu na ya kina ili kutafuta ushahidi wowote uliopo.
• Ni lugha yenye kunukuu sana hasa vipengele katika vitabu vya sheria kama vile katiba.
• Ni lugha rasmi na sanifu.
• Ni lugha iliyojaa maswali na majibizano.
• Ni lugha yenye heshima.

Sifa za sajili ya michezo

• Matumizi ya ishara, kama vile kuinua mkono, kuonyesha kuumia uwanjani
• Sentensi huwa fupi fupi kama vile stars ya lazwa.
• Lugha si sanifu
• Kuna matumizi ya msamiati maalum, kama vile kandanda

Sifa za sajili ya shuleni

• Imesheheni lugha na msamiati inayoshikamana na mazingara ya elimu
• Utumizi wa lugha sanifu hutumika kwa wingi.
• Aghalabu shughuli hufuata utaratibu wa ratiba
• Inatumia maswali na majibu

Sifa za sajili ya hospitalini

• Matumizi ya lugha ya mahojiano
• Hutumia lugha ya upole
• Hutumia msamiati za hospitali k.m vile dawa , sindano au mgonjwa
• Hutumia lugha mwafaka na sanifu
• Kuna kuchanganya ndimi na kubadili msimbo
• Kuna matumizi ya maswali na majibu

Sifa za sajili ya vijana

• Kuna kuchanganya ndimi
• Ufupisho wa maneno k.m “wewe”huandikwa “ww”
• Hutumia lugha ya sheng
• Lugha hubadilikabadilika kulingana na mazingira
• Hutumia chuku

Sifa za sajili ya polisi

• Kuna kuchanganya ndimi
• Hutumia lugha yenye ukali
• Matumizi ya sentensi refu refu
• Hutumia lugha yenye maswali
• Hutumia lugha yenye vitisho