Falsafa ni nini

Falsafa ni uchunguzi wa kimfumo wa maswali ya jumla na ya kimsingi kuhusu mada kama uwepo, sababu, maarifa, thamani, akili, na lugha.

Uzuri wa falsafa ni kwamba inazua maswali ya kufikirisha na hututia moyo kufikiria kwa kina kuhusu sisi wenyewe na maisha kwa ujumla. Hata zaidi, kutafakari kuhusu mawazo na mitazamo iliyoainishwa na wanafalsafa mbalimbali kunaweza kutusaidia kupata ufahamu bora wa ulimwengu tunamoishi. Hapa ni misemo na nukuu za wanafalsafa.

Misemo na nukuu za wanafalsafa.

Misemo ya wanafalsafa wa Afrika

• “Mpaka simba wawe na wanahistoria wao wenyewe, historia ya uwindaji daima itamtukuza wawindaji.” – Chinua Achebe
• “Elimu ni silaha yenye nguvu zaidi ambayo unaweza kutumia kubadilisha ulimwengu.” – Nelson Mandela
• “Mimi sio Mwafrika kwa sababu nilizaliwa Afrika, lakini kwa sababu Afrika ilizaliwa ndani yangu.” – Kwame Nkrumah
• “Mkono unaozama chini ya chungu utakula konokono mkubwa zaidi.” – Wole Soyinka
• “Ikiwa hupendi hadithi ya mtu, andika yako mwenyewe”- Chinua Achebe
• “Tishio kubwa zaidi kwa uhuru ni kutokuwepo kwa ukosoaji.” –  Wole Soyinka
• “Ukitaka kujua nchi, soma waandishi wake.” – Aminatta Forna
• “Hakuna kitu kisichotulia zaidi kuliko watu wenye mamlaka.” ― Dinaw Mengestu
• “Hali ya wanawake katika taifa ndiyo kipimo halisi cha maendeleo yake.” – Ngũgĩ wa Thiong’o
• “Elimu ni pasipoti yetu kwa siku zijazo, kwa maana kesho ni ya watu wanaoitayarisha leo.” – Maulana Karenga
• “Hisia ni za Kiafrika, sababu ni za Kigiriki.” – Leopold Sedar Senghor
• “Utukufu mkuu katika kuishi haupo katika kuanguka kamwe, bali katika kuinuka kila tunapoanguka.” – Nelson Mandela

Misemo ya wanafalsafa

• “Magumu mara nyingi huandaa mtu kwa hatima isiyo ya kawaida.” – Christopher Markus
• “Una nguvu juu ya akili yako – sio matukio ya nje. Tambua hili, nawe utapata nguvu.” – Marcus Aurelius
• “Shughuli ya juu zaidi ambayo mwanadamu anaweza kupata ni kujifunza kwa kuelewa, kwa sababu kuelewa ni kuwa huru.” – Baruch Spinoza
• “Wale wanaowalea watoto vizuri wanastahili kuheshimiwa kuliko wale wanaowazaa; kwa maana waliowazaa waliwapa uhai, na wale waliowalea waliwapa ustadi wa kuishi vizuri.” – Aristotle
• “Ni jambo moja kumwonyesha mtu kwamba amekosea, na jambo lingine kumweka katika ukweli.” – John Locke
• “Kitu pekee ninachojua ni kwamba sijui chochote.” – Socrates
• “Usiruhusu kamwe hisia zako za maadili zikuzuie kufanya lililo sawa.” – Isaac Asimov
• “Furaha ya maisha yako inategemea ubora wa mawazo yako.”- Marcus Aurelius
• “Uhuru haupatikani kwa kutimiza matakwa ya mtu, bali kwa kuondolewa kwa tamaa.” – Epictetus
• “Kila tunachosikia ni maoni, sio ukweli. Kila kitu tunachokiona ni mtazamo, sio ukweli.” – Marcus Aurelius
• “Kadiri ugumu unavyokuwa mkubwa, ndivyo utukufu unavyozidi kushinda.” – Epicurus
• “Wema sio kitu kingine isipokuwa sababu sahihi” – Seneca Mdogo
• “Kazi ya maombi sio kushawishi Mungu, lakini badala yake kubadilisha asili ya yule anayeomba.” – Søren Kierkegaard
• “Furaha ni nzuri zaidi.” – Aristotle
• “Mtu jasiri ni yule anayeshinda sio tu adui zake bali anasaha zake.” – Democritus
• “Bila muziki, maisha yangekuwa makosa.” – Friedrich Nietzsche
• “Mambo mawili hayana mwisho: ulimwengu na upumbavu wa mwanadamu.” – Albert Einstein
• “Kuwa mabadiliko ambayo ungependa kuona ulimwenguni.” – Mahatma Gandhi
• “Kinyume cha upendo si chuki, ni kutojali. Kinyume cha sanaa sio ubaya, ni kutojali. Kinyume cha imani sio uzushi, ni kutojali. Na kinyume cha maisha si kifo, ni kutojali.” – Elie Wiesel
• “Siku bila kicheko ni siku iliyopotea.” – Nicolas Chamfort
• “Usiwe na shaka kuwa kikundi kidogo cha raia wenye mawazo, waliojitolea wanaweza kubadilisha ulimwengu. Hakika, ndicho kitu pekee ambacho kimewahi kuwa nacho.”
• “Mwanadamu ndiye kiumbe pekee ambaye anakataa kuwa vile alivyo.” – Albert Camus

• “Uishi kila siku ya maisha yako.”- Jonathan Swift
• “Hakuna kitu kizuri au kibaya, lakini kufikiria hufanya hivyo.” – William Shakespear, Hamlet
• “Huandiki maisha yako kwa maneno…Unaandika kwa vitendo. Unachofikiria sio muhimu. Ni muhimu tu kile unachofanya.” –  Patrick Ness, Monster Anaita
• “Maisha ambayo hayajachunguzwa hayafai kuishi” – Socrates
• “Maisha ya mwanadamu (katika hali ya asili) ni ya upweke, duni, mbaya, ya kinyama na mafupi.” – Thomas Hobbes
• “Anayefikiria mawazo makubwa, mara nyingi hufanya makosa makubwa” – Martin Heidegger
• “Kilicho mantiki ni halisi na kilicho halisi ni busara” – G. W. F. Hegel
• “Kuna shida moja kubwa ya kifalsafa, na hiyo ni kujiua” – Albert Camus
• “Hakuna ujuzi wa mtu unaweza kwenda zaidi ya uzoefu wake” – John Locke
• “Uhuru ni kufanya kile mtu anatamani” – John Stuart Mill
• “Haifai kuamini pendekezo wakati hakuna msingi wowote wa kudhani kuwa ni kweli.” – Bertrand Russell
• “Kuna wema mmoja tu, ujuzi, na uovu mmoja, ujinga” – Socrates
• “Huu ni upuuzi kabisa; lakini yeyote anayetaka kuwa mwanafalsafa lazima ajifunze kutoogopa upuuzi.” – Bertrand Russell
• “Mtu hawezi kuwaza jambo la ajabu na lisilowezekana kiasi kwamba halijasemwa na mwanafalsafa mmoja au mwingine.” – René Descartes
• “Burudani ni mama wa falsafa” – Thomas Hobbes
• “Falsafa ni vita dhidi ya uchawi wa akili zetu kwa njia ya lugha” – Ludwig Wittgenstein
• “Kuna jambo moja tu ambalo mwanafalsafa anaweza kutegemewa kufanya, nalo ni kupingana na wanafalsafa wengine.” – William James
• “Sisi ni kile tunachofanya mara kwa mara. Ubora, basi, sio kitendo, lakini tabia “- Aristotle
• “Ni mtu mmoja tu aliyewahi kunielewa, na hakunielewa” – G. W. F. Hegel
• “Akili inapewa mawazo na uzoefu pekee” – John Locke
• “Maisha lazima yaeleweke nyuma. Lakini lazima yaishi mbele” – Søren Kierkegaard
• “Sayansi ndiyo unayojua. Falsafa ni kile usichokijua” – Bertrand Russell

• “Falsafa kwa wakati mmoja ndiyo tukufu zaidi na isiyo na maana zaidi ya shughuli za wanadamu.” – William James
• “Historia ni mafundisho ya Falsafa kwa mifano” – Thucydides
• “Unaweza kugundua zaidi juu ya mtu katika saa ya kucheza kuliko mwaka wa mazungumzo” – Plato
• “Mambo hubadilika na kuwa mabaya mara moja, ikiwa hayatabadilishwa kwa njia bora zaidi.” – Francis Bacon
• “Ikiwa watu walizaliwa huru, wangekuwa huru, mradi tu wangebaki huru, wasingekuwa na wazo la mema na mabaya.” – Baruch Spinoza
• “Chochote kinachopatana na akili ni kweli, na chochote ambacho ni kweli kinapatana na akili” – G. W. F. Hegel
• “Maadili sio fundisho la jinsi tunavyoweza kujifurahisha, lakini ni jinsi tunavyoweza kujifanya tustahili kuwa na furaha.” – Immanuel Kant
• “Mtu anahukumiwa kuwa huru” – Jean-Paul Sartre
• “Sijui kwa nini tuko hapa, lakini nina hakika si kwa ajili ya kujifurahisha.” – Ludwig Wittgenstein
• “Mtu amezaliwa huru, lakini yuko kila mahali kwenye minyororo” – Jean-Jacques Rousseau
• Kwa hakika, hapa kuna maneno 50 yenye kuchochea fikira kutoka kwa wanafalsafa mbalimbali katika historia:
• “Jitambue.” – Socrates
• “Yeye ambaye si mtumishi mzuri hatakuwa mkubwa mzuri.” – Plato
• “Ujasiri ni kujua nini cha kutogopa.” – Plato
• “Hekima pekee ya kweli ni katika kujua kuwa hujui chochote.” – Socrates
• “Kuwa ni kufanya.” – Immanuel Kant
• “Kufanya ni kuwa.” – Jean-Paul Sartre
• “Utajiri mkubwa ni kuishi kuridhika na kidogo.” – Plato
• “Sio kifo ambacho mtu anapaswa kuogopa, lakini anapaswa kuogopa kamwe hata kuanza kuishi.” – Marcus Aurelius
• “Tunateseka zaidi katika mawazo kuliko hali halisi.” – Seneca
• “Njia pekee ya kukabiliana na hofu ni kukabiliana nayo uso kwa uso.” – Seneca

• “Maisha ni kile kinachotokea wakati unashughulika kupanga mipango mingine.” – Allen Sanders
• “Aliye jasiri yuko huru.” – Seneca
• “Tunakuwa wenye hekima si kwa kukumbuka mambo yetu ya nyuma, bali kwa wajibu wa maisha yetu ya baadaye.” – George Bernard Shaw
• “Mwanadamu ndiye kipimo cha kila kitu.” – Protagoras
• “Akili ni kila kitu. Unachofikiria, unakuwa.” – Buddha
• “Kusudi la maisha yetu ni kuwa na furaha.” – Dalai Lama
• “Kuna njia moja tu ya kuepuka kukosolewa: usifanye chochote, usiseme chochote, na usiwe chochote.” – Aristotle
• “Kisasi bora ni kuwa tofauti na yule aliyefanya dhulma.” – Marcus Aurelius
• “Ili kujipata mwenyewe, fikiria mwenyewe.” – Socrates
• “Kosa pekee la kweli ni lile ambalo hatujifunzi chochote.” – Henry Ford
• “Maisha ni rahisi sana, lakini tunasisitiza kuyafanya kuwa ngumu.” – Confucius
• “Una ndani yako hivi sasa, kila kitu unachohitaji kukabiliana na chochote ambacho ulimwengu unaweza kutupa.” – Brian Tracy
• “Kadiri ninavyosoma, ndivyo ninavyozidi kupata, ndivyo ninavyokuwa na uhakika kwamba sijui chochote.” – Voltaire
• “Sio lazima uwe mwanamume kupigania uhuru. Unachotakiwa kufanya ni kuwa binadamu mwenye akili.” – Malcolm X
• “Wewe sio mzee sana kuweka lengo lingine au kuota ndoto mpya.” – C.S. Lewis
• “Sio kile kinachotokea kwako, lakini jinsi unavyoitikia ndio muhimu.” – Epictetus
• “Mafanikio sio mwisho, kutofaulu sio kifo: Ni ujasiri wa kuendelea ndio muhimu.” – Winston Churchill
• “Ni nguvu ya akili kutoshindwa.” – Seneca
• “Mtu mwenye hekima hujifunza zaidi kutoka kwa adui zake kuliko mpumbavu kutoka kwa marafiki zake.” – Baltasar Gracián
• “Njia bora ya kutabiri maisha yako ya baadaye ni kuyaunda.” – Peter Drucker
• “Badilisha mawazo yako na ubadilishe ulimwengu wako.” – Norman Vincent Peale
• “Ikiwa unataka kuwa na furaha, kuwa.” – Leo Tolstoy
• “Si kwa sababu mambo ni magumu ndiyo maana hatuthubutu; ni kwa sababu hatuthubutu kuwa ni magumu.” – Seneca